30/09/2025 | Yazar: Suay Yüksel
Anayasa değişikliği, ülkede yalnızca erkek ve kadın cinsiyetlerinin tanınacağını belirtiyor.
Slovakya, ülkedeki LGBTİ+’ların haklarını sınırlayan bir anayasa değişikliğini onayladı.
Ülke parlamentosu geçtiğimiz cuma günü yaptığı oylamada, sadece erkek ve kadın cinsiyetlerinin tanınacağını ve okul müfredatlarının anayasanın belirlediği “kültürel ve etik ilkelere” uygun olması gerektiğini belirten değişikliği kabul etti.
Değişiklik, 150 sandalyeli alt mecliste gerekli 90 oyla, muhalefetin bazı muhafazakar üyelerinin desteğiyle onaylandı. Bu oylama, bir ulusal yasanın Avrupa Birliği (AB) hukukuna üstün gelmesi nedeniyle AB için geniş kapsamlı bir değişikliği işaret ediyor.
Milliyetçi Başbakan Robert Fico, anayasa değişikliğini “ilericiliğe karşı bir set” olarak nitelendirdi.
Oylamanın ardından, parlamentodaki en güçlü muhalefet partisi Progressive Slovakia’nın lideri Michal Šimečka, değişikliğin “Slovakya halkına zarar vereceğini ve Slovakya’nın AB içindeki konumunu ve hukuki alanını sorgulatacağını” söyledi.
Değişiklik ocak ayı sonunda önerildikten sonra Fico, bunun gerekliliğini “atalarımızın geleneklerini, kültürel ve manevi mirasını korumanın” bir yolu olarak çerçeveledi; amacı “ilerici siyasete karşı anayasal bir bariyer oluşturmak” ve “sağduyuyu yeniden tesis etmek”ti.
Öneride, “Doğuştan belirlenen iki cinsiyet vardır: erkek ve kadın” denildi. Bu değişiklik kamuoyuna, ABD Başkanı Donald Trump’ın yemin töreni konuşmasını anımsattı. Öneri, “Cinsiyet, ancak ciddi nedenlerle ve kanunla belirlenecek prosedürlere göre değiştirilebilir” ifadeleriyle devam etti.
Değişiklik, nadir istisnalar dışında yalnızca evli çiftlerin evlat edinme prosedürlerine başvurmasına izin veriyor. Slovakya anayasası, Fico’nun başbakan olduğu 2014 yılında yapılan bir değişikliğe göre evliliği, bir erkek ve kadın arasındaki birlik olarak tanımlıyor. Anayasa ayrıca, Slovakya’nın “kültürel ve etik konular” hakkındaki egemenliğinin, AB hukukuna üstün gelmesi gerektiğini belirtiyor.
Merkez sağdaki Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nden Milletvekili Maria Kolíková, anayasa değişikliğinin Slovakya’ya sağlanan AB fonlarını tehlikeye atabileceği ve ülkenin Avrupa’nın önde gelen insan hakları örgütü olan Avrupa Konseyi’ndeki üyeliğini zayıflatabileceği konusunda uyardı.
Çarşamba günü Avrupa Konseyi’nin Venedik Komisyonu tarafından yapılan bir açıklamada ise, “‘ulusal kimlik’ ve ‘kültürel ve etik konular’ tanımlarının Slovakya Cumhuriyeti’nin mevcut uluslararası yükümlülükleri ile çelişki yaratmaması gerektiği” uyarısında bulunuldu.
Hukuki danışma organı ayrıca, “Anayasada cinsiyeti katı bir ikili anlayışla tanımlamanın, sonraki yasalar veya devlet tedbirlerinde cinsel yönelim veya cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılığı meşrulaştırmaması gerektiği” uyarısında bulundu.
Uluslararası Af Örgütü de Slovakya’nın değişikliğini eleştirerek, bu düzenlemelerin LGBTİ+ ve üreme haklarını hedef aldığını belirtti.
Uluslararası Af Örgütü Slovakya Başkanı Rado Sloboda, yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Bu yıkıcı bir haber. LGBTİ+’ların, çocukların ve kadınların haklarını korumak için somut adımlar atmak yerine, parlamentomuz anayasanın uluslararası hukukla doğrudan çelişmesine yol açacak değişiklikleri kabul etti.”
Fico, 2023’te yeniden iktidara geldikten bu yana, ülkede hakları kısıtlamaya yönelik girişimleri nedeniyle bir dizi protestoyla karşılaştı. “Düşmanca” olarak nitelendirdiği medyayı sıkı denetimi altına aldı ve ülkenin kültürel kurumlarındaki önde gelen isimleri değiştirdi.
AB içindeki az sayıda Kremlin müttefikinden biri olan Fico, Bratislava’yı Moskova’ya daha da yakınlaştırdı.
Kaynak: Al Jazeera
Etiketler: insan hakları, kadın, siyaset, dünyadan, trans, ikili cinsiyet sistemi, lgbti
