24/09/2025 | Yazar: Kaos GL
DEM Parti İstanbul Milletvekili Saki, Meclis’e sunduğu soru önergesinde kısıtlamanın risklerini hatırlattı.
DEM Parti İstanbul Milletvekili Özgül Saki, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından hormon ilaçlarına getirilen 21 yaş kısıtlamasını Meclis gündemine taşıdı.
Saki, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’na yanıtlaması üzere sunulan soru önergesinde Türk Tabipleri Birliği, Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK) ve Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD) söz konusu kararın hekimlerin bilimsel gerekliliklere uygun karar alma özerkliğini ortadan kaldırdığı, "cinsiyet hoşnutsuzluğu" yaşayan bireylerin sağlık hizmetine erişimini engellediği, genç translarda depresyon, anksiyete, intihar riski gibi hayati tehlikeleri artırdığı, Anayasa’nın 17. ve 56. maddeleri ile güvence altına alınan yaşam hakkı ve sağlık hakkını ihlal ettiği görüşlerini hatırlattı.
“Sağlık riskleri için bir geçiş planı hazırlandı mı?”
Saki, soru önergesinde “Halihazırda ergenliği baskılayıcı hormon tedavisi gören 21 yaş altı bireylerin tedavilerinin bir anda kesilmesiyle ortaya çıkacak sağlık riskleri için herhangi bir geçiş planı hazırlanmış mıdır?” diyerek şu soruları sordu:
- TİTCK’nın 25.06.2025 tarihli kararı alınırken, hangi bilimsel araştırma ve akran denetiminden geçmiş kılavuzlar dikkate alınmıştır?
- “Cinsiyet Değişikliği Denetim ve Değerlendirme Bilimsel Komisyonu”nun üyeleri kimlerden oluşmaktadır? Bu komisyon hangi bilimsel yöntemlerle, hangi sağlık kurumlarını denetleyerek söz konusu yasağa gerekçe üretmiştir?
- Kararın gerekçesinde belirtildiği gibi, “dünya genelinde benzer karar alan ülkeler” hangileridir? Bu ülkelerdeki uygulamalar ile Türkiye’de alınan yasaklama kararının kapsamı aynı mıdır?
- Kararda “hasta güvenliği” gerekçe gösterilmişse, neden hormon baskılayıcıların 21 yaş altı bireylerde cinsiyet hoşnutsuzluğu dışındaki endikasyonlarda kullanımına izin verilmiştir?
- Halihazırda ergenliği baskılayıcı hormon tedavisi gören 21 yaş altı bireylerin tedavilerinin bir anda kesilmesiyle ortaya çıkacak sağlık riskleri için herhangi bir geçiş planı hazırlanmış mıdır?
- Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca 18 yaşını doldurmuş bireylerin cinsiyet değiştirme ameliyatı olabilmeleri için gerekli olan en az 6 aylık hormon tedavisinin, TİTCK’nın kararıyla fiilen imkânsız hale getirilmesi hukuka uygun mudur?
- Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi’nin trans bireylerin sağlık hizmetlerine erişimine ilişkin çağrı ve yükümlülükleri göz önüne alındığında, Bakanlığınızın bu kararı ayrımcılığa yol açtığını düşünüyor musunuz?
Ne olmuştu?
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, 81 il Valiliklerine yolladığı yazıyla transların cinsiyet uyum süreçlerinde kullandığı hormonlara 21 yaş sınırı getirdi.
Medeni Kanun’un cinsiyet uyum süreçlerini düzenleyen maddesinde ameliyat olabilmek için 18 yaş sınırı olmasına rağmen Bakanlık, “cinsiyet hormonu ilaçlarının suistimali” başlıklı yazıyla testosteron içeren ilaçlar, gonadotropin salıverici (GnRH) analogları ve tek başına 2 mg ve üstü östrojen içeren ilaçların 21 yaş altında kullanımını kısıtladı.
Bakanlık, “Bu ilaçlar cinsiyet değiştirmek amacıyla hiçbir şekilde reçete edilemeyip raporlanamayacaktır” talimatını valiliklere iletti.
25 Haziran tarihli yazıda, bu ilaçların “hali hazırda kanser, infertilite, erken ergenlik, endometriyozis, post-menopoz, uterin fibrosis” tanılarında reçete ile dağıtılabileceği; ancak 21 yaş altındaki cinsiyet disforisi veya uyumsuzluğu yaşayanlara reçete edilmeyeceği söylendi.
Bakanlığın talimat yazısında bu kısıtlamanın gerekçesi olarak ise Aile Yılı gösterildi. Anayasanın “Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları” başlıklı 41 inci maddesini hatırlatan Bakanlık, transların hormona erişimini “kültürel ve manevi değerlere tehdit” diyerek hedef gösterdi.
Yazıda şu ifadeler yer aldı:
“Cumhurbaşkanlığımızca 2025 yılı “Aile Yılı” ilan edilmiştir. Sağlıklı toplum yapısına, kültürel ve manevi değerlerimize yönelik gelişen tehditleri bertaraf etmek üzere Kurumumuzca tedbir alma ihtiyacı hâsıl olmuştur.”
Etiketler: insan hakları, aile, sağlık, siyaset, sağlık hakkı, trans, lgbti, lezbiyen, gey, biseksüel, interseks
