22/07/2025 | Yazar: Kaos GL
Ankara Barosu, Türkiye İlaç ve Tıbbı Cihaz Kurumu’nun 81 ilin valiliğine gönderdiği hormona erişim yaşını yükselten düzenleme hakkında değerlendirme notu yayınladı.
Ankara Barosu, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun (TİTCK) 81 ilin valiliğine gönderdiği transların hormona erişim yaşını 21’e çıkaran düzenleme hakkında değerlendirme notu yayınladı.
Baro değerlendirme notunda düzenlemenin hem usul hem de esas bakımından çeşitli yönleriyle hukuka aykırılık taşıdığını vurguladı.
Değerlendirme notunda temel hak ve özgürlüklerin ancak kanunla sınırlanabileceği belirtilerek şu ifadeler kullanıldı:
“Anayasa’nın 13. maddesi uyarınca temel hak ve özgürlükler, ancak kanunla sınırlanabilir. Cinsiyet kimliğine ilişkin sağlık hizmetleri, kişilerin özel hayatına saygı hakkı (Anayasa m. 20 ve AİHS m. ilaçlara erişim bir temel hak kapsamında değerlendirilmelidir. Bu tür bir hakkın sınırlandırılması, yalnızca kanuni bir düzenlemeyle mümkün olabilir. Ancak TİTCK tarafından alınan karar, herhangi bir kanun hükmüne dayanmamakta; aksine, mevcut yasal çerçevenin dışına çıkmaktadır.”
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun cinsiyet uyum sürecine ilişkin işlem yapma yetkisinin bulunmadığı ifade edildi ve düzenlemenin yetki açısından hukuka aykırı olduğu da belirtildi.
“İddialar soyut, eksik ve yetersiz”
Baro, düzenlemedeki “amaç dışı kullanım” ibaresinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek şunları söyledi.
“Cinsiyet uyum sürecinde hormon tedavisi, tıbbi tanıya dayanarak, uzman doktorlar tarafından düzenlenen raporlar ve konsültasyonlar doğrultusunda yürütülmektedir. Dolayısıyla “amaç dışı kullanım” iddiası soyut olup sebep unsuru bakımından eksik ve yetersizdir.”
“Anayasa’ya ve Medeni Kanun’a aykırı”
Kararın Anayasa’ya, Medeni Kanun’a ve idare hukuku ilkelerine aykırı olduğunu belirten değerlendirme notunda şu ifadeler de yer aldı:
“İşlemin gerekçesinde, “aile yapısının ve toplumsal değerlerin korunması” gibi soyut ve sübjektif ifadelere yer verilmiştir. Oysa kamu gücünün kullanılmasında temel hakların sınırlanmasına toplumsal değerler gibi belirli bir ideolojik görüşe dayalı gerekçelerle sınırlandırılması mümkün değildir.”
“18 yaşını doldurmuş kişiler, Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca mahkemeden izin alarak cinsiyet geçiş sürecini başlatabilmekte ve ilgili cerrahi işlemleri gerçekleştirebilmektedir. Dolayısıyla, 18-21 yaş arasındaki kişilere cinsiyet uyum süreci kapsamında hormon reçete edilmesinin yasaklanması, bir çelişki ve tutarsızlık doğurmakta; aynı kişilerin cinsiyet değişikliği tedavisinden yararlanmaları engellenmektedir.”
“İlgili düzenleme, kamuya açık olmamakla birlikte “hizmete özel” olarak dağıtılmış ve normlar hiyerarşisinde yeri belli olmayan bir belgeyle yürürlüğe konmuştur.”
Değerlendirme notunun tamamına ulaşmak için tıklayın.
Etiketler: insan hakları, sağlık, sağlık hakkı, trans
