14/07/2025 | Yazar: Kaos GL
Uluslararası Non-binary Günü’nde, hakları savunmak ve non-binary kişilerin seslerine kulak vermek için, “İkiliğin Dışında ve Ötesinde: Non-binary” broşürümüzü incelemeye ne dersiniz?
Bugün, Uluslararası Non-binary Günü. Her yıl 14 Temmuz’da non-binary’lerin haklarına dikkat çekmek için bir dizi etkinlik yapılıyor.
Biz de bu sene 14 Temmuz dolayısıyla, “İkiliğin Dışında ve Ötesinde: Non-binary” broşürümüzü hatırlatıyoruz. Yıldız Tar’ın 2021’de hazırladığı broşür; non-binary’lerle ilgili sıkça sorulan soruları yanıtlıyor, dünyadan ve Türkiye’den non-binary seslere kulak veriyor:
Nan baynıri olarak okunan bu kavram ikilik dışı, iki şeyden oluşmayan anlamına geliyor. Cinsiyet kimliği bağlamında ise; en genel anlamıyla kendisini geleneksel kadın ve erkek kategorilerinin içinde tanımlamayan insanların cinsiyet kimliğini tarif eder.
“Bir cinsiyet kimliği olmasının yanı sıra, varlığı itibariyle cinsiyet deneyiminin iki kategoriden oluştuğu ayrımcı ideolojisini de hedef alır. Cinsiyet kimliğinin sabit ve birbirinden ayrılmış kategoriler hâlinde değil, bir spektrum içinde görülmesi gerektiği düşüncesiyle sıkı sıkıya bağlıdır. Dolayısıyla iki non-binary insanın kendi cinsiyetini algılayışı çoğu kez birbirinden farklı olacaktır.
***
Bu non-binary’ler de nereden çıktı?
İnsanlıktan, tarihten, coğrafyadan, hayatın tam içinden. Bir kavram olarak non-binary çok yeni olsa da; ikili cinsiyet rejiminin tarihi kadar eski non-binary deneyimleri görmek mümkün. Cinsiyet çeşitliliğini ikiye hapseden, bunu da hiyerarşik bir düzenekle gerçekleştiren sisteme uymayan insanlar her daim vardı. Ancak, kendi adınla çağrılma mücadelesi uyumsuz olanın bizler değil; sistemin kendisi olduğunu söylemek anlamına da geliyor. Atanan cinsiyet, o cinsiyete atanan roller, o rollere atanan sorumluluklarla inşa edilen toplumsal hayatın bazen tam orta yerinde bazen kıyısında köşesindeyiz. Ama inanın, her yerdeyiz.
***
Non-binarylerin haklarını savunmak için bazı öneriler
Mücadeleye kendinizden başlayabilirsiniz. Non-binary’lere yönelik tutum ve bilgi düzeyinin farkında olmak ve kendi önyargılarınızla yüzleşmek her zaman iyi bir başlangıçtır.
Tanımlamamak, varsaymamak, dinlemek, deneyimlerin biricikliğinin farkında olmak ve non-binary’lerle dayanışmak atabileceğiniz adımlar arasında yer alıyor.
Non-binary kavramına aşina olmamanız, non-binary kişilere saygısız, hakaretamiz, küçümseyici, alaycı yaklaşmanızı gerektirmez. Saygı duymak için anlamak ya da empati yapmak zorunda değilsiniz. Zaten sorun, empati sorunu değil; eşitlik sorunu. Non-binary’ler, toplumun geri kalanı gibi insanlık onuruna uygun muamele görme ve eşitlik hakkına sahiptir.
Broşürün tamamına şuradan ulaşabilirsiniz.
Etiketler: yaşam, özel haber
