06/11/2025 | Yazar: Ecmel Deniz
Pozitif Alan'ın HIV Savunuculuk Çalıştayı Ankara'da yapıldı. İki gün süren çalıştayda cinsel sağlık alanında çalışan dernekler ve GDTM temsilcileri bir araya geldi.
Pozitif Alan’ın Kaos GL ve 17 Mayıs Derneği iş birliğiyle düzenlediği beşinci HIV Savunuculuk Çalıştayı, 1–2 Kasım tarihlerinde Ankara’da yapıldı. İki gün süren çalıştaya HIV, cinsel sağlık ve LGBTİ+ alanında çalışan örgütler ile Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezlerinden (GDTM) temsilciler katıldı.
GDTM’ler sosyal alanlar olarak düşünülmeli
Çalıştayın ilk günü, Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezlerinin (GDTM) güncel durumu, iyi uygulama örnekleri ve yaşanan zorluklar ele alındı.
Türkiye genelinde sayısı 14’e ulaşan Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezleri, HIV testinin ötesinde güven, mahremiyet ve görünürlük arasında denge kurmaya çalışan sosyal alanlar olarak değerlendirildi. Bazı belediyelerin politik baskılar nedeniyle görünürlüğü sınırlı tuttuğu, ancak bu durumun danışan erişimini zorlaştırdığı paylaşıldı.
Katılımcılar, “GDTM’ler sessiz kalırsa damgalama sesini yükseltir” diyerek bu merkezlerin sağlık sisteminin görünür parçası olması gerektiğini vurguladı.
“İyi hissetmeyen bir çalışan iyi hizmet veremez”
Çalıştayda, GDTM çalışanlarının duygusal yükü ve tükenmişlik riski sıkça dile getirildi. Katılımcılar, belediyelerde süpervizyon, psikolojik destek ve ortak sosyal etkinliklerin kurumsallaşmasını önerdi.
“Birlikte düşünmek de bir tür bakım,” diyen bir katılımcı, bakım kültürünün sadece danışanlar için değil, çalışanlar arasında da inşa edilmesi gerektiğini vurguladı.
Mülteci danışanlar sistem dışına itiliyor
Çalıştayda en çok tartışılan konulardan biri, mülteci ve uluslararası öğrenci danışanların yaşadığı sigorta, dil ve statü kaynaklı ayrımcılıklar oldu. Sigortanın kısa süreli açık kalması, dil engeli ve şehirden şehre değişen uygulamalar danışanları sağlık sisteminin dışına itiyor.
“Bir danışanı yanlış yere yönlendirmek bazen hayatına mal olabiliyor. Bu yüzden şehir seçimi bile artık bir hak meselesi.”
İşe girişte HIV testi: Yasal değil, ayrımcı
Bazı özel sektör işyerlerinde işe giriş muayenelerinde HIV testi istenmesinin, kişisel veri hakkı ve çalışma hakkının ihlali olduğu vurgulandı. Katılımcılar, işyeri hekimlerine yönelik farkındalık eğitimleri, danışanlara kısa bilgilendirme kartları ve anonim vaka takibi sistemleri önerdi.
“Hastalık değil, damga sorunuyla uğraşıyoruz. İşe giriş testleri insanları sağlık sisteminden uzaklaştırıyor,” diyen bir katılımcı, yapısal ayrımcılığa karşı ortak savunuculuk çağrısı yaptı.
Chemsex ve PrEP/PEP erişimi: Risk azaltımı bir insan hakkıdır
Madde kullanımı ve chemsex konularının sadece tıbbi değil, psikososyal ve hak temelli boyutlarıyla ele alındığı oturumda, “zarar azaltımı” yaklaşımı ön plana çıktı. PrEP ve PEP’e erişimin kısıtlılığı, SGK kapsamı dışında kalması ve yüksek fiyatların HIV önleme çalışmalarını zorlaştırdığı belirtildi. Katılımcılar, bu konuda ortak savunuculuk yapılması ve danışmanlık süreçlerinde PrEP/PEP hakkında doğru bilgilendirme yapılmasının önemini paylaştı.
Dijital görünürlük ve ortak ağ önerisi
Katılımcılar, GDTM’lerin dijital ortamda görünürlüğünün yetersiz olduğunu belirtti. “Bir kişi ‘Eskişehir HIV’ yazdığında merkez hemen görünür olmalı,” diyen bir katılımcı, tüm merkezleri içeren ortak bir dijital harita ve web platformu önerisini paylaştı.
Ayrıca, GDTM’ler arasında yatay iletişimi ve bilgi paylaşımını kolaylaştıracak bir ulusal mail grubu kurulmasına karar verildi. Bu ağın, hem dayanışma hem de ortak öğrenme alanı yaratacağı vurgulandı.
Pozitif Alan HIV Savunuculuk Çalıştayı, beşinci yılında HIV ile yaşayan LGBTİ+ların sorunlarını, GDTM’lerin görünürlüğü, danışmanlık süreçleri ve topluluk temelli dayanışmayı odağına aldı. Katılımcılar, HIV ile yaşayan LGBTİ+’ların güvenli, kapsayıcı ve hak temelli sağlık hizmetlerine erişimi için dayanışma ağlarını güçlendirmeyi ve bakım kültürünü kurumsallaştırmayı hedeflediklerini belirtti.
Etiketler: insan hakları, sağlık, sağlık hakkı, hiv, trans, lgbti, lezbiyen, gey, biseksüel, interseks
